ATLASFLORY

Muchomor sromotnikowy - Amanita phalloides

- obrazków

- nazw polskich

- nazw łacińskich

- beskidzkie rezerwaty

Amanita phalloides

Muchomor sromotnikowy

Budowa: Kapelusz o średnicy od 6 do 12 cm, początkowo półkulisty, potem wypukły lub rozpostarty. Skórka o powierzchni suchej, gładkiej, lekko błyszczącej, bez prążkowań na brzegu kapelusza. Barwa oliwkowozielonkawa, białozielonkawa, z radialnie wtopionymi ciemnymi włókienkami, na obrzeżu jaśniejszy z odcieniem żółtawym. Na kapeluszu białawe, płatowe resztki osłony szybko zanikające i zmywane przez deszcze. Trzon białawy z zielonkawym zygzakowatym nalotem, wysmukły, o średnicy do 2,5 cm i wysokości do 15 cm, zwężający się ku górze, z wyraźną kulistą bulwą u podstawy,. Bulwa podstawy otoczona białą osłoną, niekiedy odpadającą i zostającą w ziemi przy wyrywaniu grzyba. Trzon młodych egzemplarzy pełny, u starych robi się pusty. Pierścień duży, gładki lub lekko prążkowany. Hymenofor blaszkowy. Blaszki gęste, wolne, białe, tylko u starych owocników ze słabym odcieniem oliwkowozielonkawym. Miąższ niezmiennie biały, kruchy. Smak słodkawy (zaleca się jednak nie dokonywać próby smakowej). Zapach także słodkawy. Wysyp zarodników biały.

Występowanie: od lata do późnej jesieni w lasach liściastych, mieszanych, najrzadziej w iglastych. Najczęściej można go spotkać w pobliżu dębów buków, brzóz i sosen.

Synonimiczne nazewnictwo łacińskie:

Amanita viridis

Fungus phalloides

Amanitina phalloides

Agaricus phalloides

Synonimiczne nazewnictwo polskie:

Bedłka cebulasta

Bedłka słupikowata

Muchomor bulwiasty

Muchomór bulwiasty

Muchomor zielonawy

Muchomór zielonkawy

Podsadka słupiakowata

Podsadka zielona

Uwagi:

1. Grzyb śmiertelnie trujący. Jest przyczyną największej ilości zgonów wywołanych spożyciem grzybów trujących.

2. Przyczyną tragicznych zatruć jest mylenie tego grzyba najczęściej z zielono zabarwionymi gołąbkami, gąskami o zielonkawym zabarwieniu oraz wyblakłych odbarwionych muchomorów z pieczarkami.

3. Opis przebiegu zatrucia załączam z wywiadu udzielonego przez dr Andrzej Trybusza – epidemiologa z Wojewódzkiego Inspektoratu Sanitarnego w Poznaniu.
Pierwsze objawy zatrucia to problemy z żołądkiem i jelitami: nudności, wymioty, biegunka. Dokuczają po 3, do 12-24 godzin od zjedzenia grzybów, zależnie od tego, ile muchomorów było w potrawie. Już to jest groźne, bo może spowodować odwodnienie. Kiedy ustaje ból brzucha i biegunka, zaczyna się tzw. okres utajenia. I to jest śmiertelnie groźna pułapka! – Okres utajenia trwa 12-48 godzin. Stan człowieka pozornie się poprawia. Niestety, w tym czasie trucizna bez przerwy działa. Od początku związki zawarte w muchomorze: amanitotoksyna i falotoksyna, uszkadzają komórki wątroby. Ta pierwsza działa błyskawicznie, ta druga 2-3 dnia. Okres utajenia jest bardzo niebezpieczny, jeśli ktoś nie skojarzył wcześniejszych dolegliwości ze zjedzeniem grzybów, w tym czasie muchomor zatruwa organizm komórka po komórce. Co dalej dzieje się w organizmie? Mogą pojawić się zaburzenia krzepnięcia krwi – krwawienia z ucha czy przewodu pokarmowego. Trucizny uszkadzają nerki. Toksyczne produkty przemiany materii dostają się do układu nerwowego. Pojawiają się zaburzenia świadomości, człowiek zapada w śpiączkę. Po kilku dniach następuje całkowite uszkodzenie wątroby. 5-7 dni od fatalnego posiłku, zatrucie kończy się śmiercią. Jedynym ratunkiem jest przeszczep wątroby, a i on nie zawsze kończy się szczęśliwie. (wywiad zaczerpnięty z: http://www.fakt.pl ) 3. Przyczyną śmiertelnego zatrucia może być już jeden owocnik średniej wielkości! Zawiera on kilkadziesiąt różnych toksyn. Trucizna zawarta w grzybie nie jest rozkładana ani podczas gotowania, smażenia, suszenia, ani w inny sposób przetwarzania grzyba.

4. Z gatunku wyodrębniono dwie odmiany: Amanita phalloides var. alba oraz Amanita phalloides var. umbrina

Miejsce wykonania zdjęć: Węgierska Górka

Źródła informacji o gatunku:

Gumińska B., Wojewoda W., Grzyby i ich oznaczanie. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1988

Gerhardt E. Grzyby. Wielki ilustrowany przewodnik. Bauer-Weltbild Media Sp. z o.o., Sp.k. Klub dla Ciebie. Warszawa

Škubla P. Wielki atlas grzybów. Poznań. Elipsa Publicat S.A

http://www.fakt.pl